Oude glorie: Yuri Nikiforov

Yuri Nikiforov, geboren te 1970 in Odesse (Oekraïne), was een robuuste mandekker die meestal als laatste man werd opgesteld. Met zijn één meter vijfentachtig en negentig kilo schoon aan de haak was hij een echte verdediger uit het Oostblok zoals je kon verwachten. Vierkante kop, een kapsel als een sergeant-majoor en een immer stoïcijnse uitdrukking op het gelaat: 'Met de Kolos van Odessa valt niet te spotten'. Aan de Zwarte zee begon Nikiforov zijn voetbalcarrière bij FC Tsjornomorets Odessa, maar debuteren in het betaalde voetbal deed hij daar niet. Bij SK Odessa maakte hij wel de stap en in 1987 maakte hij zijn opwachting in de eerste ploeg. Vervolgens kwam hij uit voor Dynamo Kiev in het seizoen 1988-1989. Daarna ging hij weer terug naar zijn opleidingsclub FC Tsjornomorets en won daar de beker van Oekraïne. Verder deed Nikiforov in 1993 mee aan de eerste competitiejaargang van het zelfstandig geworden Oekraïne. Met een derde plaats was er kwalificatie voor de UEFA Cup. Vervolgens kwam er een overstap naar Spartak Moskou waar hij drie keer kampioen werd van de Premjer-Liga (1993, 1994 en 1996). Ook won hij in het seizoen 1993-1994 de beker van Rusland en was er aanvoerder. De bikkelharde ausputzer was enorm populair bij de supporters daar.

International voor drie nationale ploegen

Als international zou Nikiforov door het politieke klimaat regelmatig switchen en uiteindelijk voor drie nationale ploegen uitkomen. Waar in Nederland over een dubbel paspoort nog wel eens gefronste wenkbrauwen zijn, werd daar in de voormalige Sovjet-Unie niet zo moeilijk over gedaan. In 1992 kwam hij uit voor (GOS) het Gemenebest van Onafhankelijke Staten. Daarna speelde hij als international voor Oekraïne, maar uiteindelijk koos Nikiforov voor Rusland. Totaal kwam hij voor 55x uit voor het Russische nationaal elftal en deed mee aan de WK-eindrondes van 1994 en 2002 en het EK van 1996.

Buitenlands avontuur

Na het EK en numerieke successen in Rusland kreeg Nikiforov trek in een buitenlands avontuur. Hij tekende een vet contract bij Sporting Gijon, een volksclub in Spanje. Er kwam een transfer van Spartak Moskou naar Sporting Gijon en hier zou Nikiforov twee seizoenen verblijven. Na degradatie in zijn tweede seizoen kwam er een transfer naar PSV ingaande het seizoen 1998-1999.

Van Spanje naar Nederland

Nikiforov gaf aan dat hij als kleine jongen in zijn jeugd supporter was van PSV. Het was niet dat hij tegen andere clubs was, maar hij had gewoon meer met PSV. Bij PSV maakte Nikiforov deel uit van een vreemdelingenlegioen dat in dienst van de twee voorste pionnen Ruud van Nistelrooy en Luc Nilis zou gaan spelen. Er was een grote wisseling van spelers in de selectie van PSV waar onder ook enkele grote namen die veel voor PSV hadden betekent en zeer belangrijk waren geweest. Vertrokken waren Claudio Oliveira Pereira, Sergey Temryukov, Philip Cocu, Marc Degryse, Wim Jonk, Peter Möller, Arthur Numan, Jaap Stam, Fachry Tuasamu, Jan Willem van Ede en Boudewijn Zenden. Ook trainer Dick Advocaat vertrok naar de Glasgow Rangers en met oud PSV-trainer Bobby Robson werd er een vervangend trainer gevonden voor één seizoen. Toekomstig beoogd trainer Erik Gerets was nog één seizoen verbonden aan zijn werkgever Club Brugge. Gentleman Robson wilde best voor één seizoen zijn oud-werkgever PSV uit de brand helpen maar kreeg veel nieuwe spelers in zijn selectie na de vele uitgaande transfers. Naast Nikiforov kwamen Jürgen Dirkx, Robert Fuchs, Georgi Gakhokidze, Abel Xavier, Jorginho Paulista, Joonas Kolkka, Patrick Lodewijks, Marcos Joaquim dos Santos, Davy Oyen, Dennis Rommedahl, Björn van der Doelen en Ruud van Nistelrooy.

Het eerste seizoen van Nikiforov in Eindhoven was zacht uit gedrukt een nogal rommelig debuutseizoen. In de competitie scoorde PSV veel (87x) maar kreeg ook zeer veel doelpunten tegen (55). Ter indicatie: degradant NAC kreeg er slechts 6 meer tegen. De verdedigingslinie bij PSV was vergelijkbaar met een roulettespel. Abel Xavier, Jürgen Dirkx, Davy Oyen, Andre Ooijer, Andrius Skerla, Jorginho Paulista, Stan Valckx, Ernest Faber en Chris van der Weerden kregen roulerend een plek bij de laatste vier.

In de laatste linie waren veel communicatieproblemen en er was weinig sprake van cohesie in het team. Desondanks speelde Nikiforov echter vrijwel altijd en werd op miraculeuze wijze de derde plaats in de Eredivisie alsnog gehaald. De laatste speeldag via het 'Mirakel van Utrecht '. Winst in de uit wedstrijd tegen FC Utrecht met 2-3 met de winnende treffer van Arnold Bruggink. Achter kampioen Feyenoord en verrassing nummer twee Willem ll, gaf de derde plaats PSV toen recht op de voorronde Champions League. De 'Grote Vriendelijke Reus uit Odessa ' zag verschillende collega verdedigers in Eindhoven passeren maar bleef zelf jaar in jaar uit trouw aan PSV. Het seizoen erop onder trainer Gerets werd PSV met overmacht kampioen en was het weer Nikiforov (inmiddels in het knuffeljargon van trainer Erik Gerets gereduceerd tot 'Niki') die wekelijks de verdediging van PSV leidde. Ook voetbalde Nikiforov zich toch naar de status van een publiekslieveling en voetbalde er ook met zijn maatje Dmitri Khoklov. In Eindhoven zou Nikiforov uiteindelijk uiterst succesvol zijn met twee landstitels in de seizoenen 1999-2000 en 2000-2001. Verder won hij drie keer de Johan Cruijff Schaal (1998, 2000 en 2001). Voor PSV zou hij in 99 competitie- en in 28 Europese wedstrijden uitkomen. In competitieverband scoorde hij vijf keer voor de Eindhovenaren.

Vertrek bij PSV

In 2002 werd het contract van Nikiforov niet meer verlengd nadat hij in het laatste seizoen van trainer Gerets mede een groot aandeel had in de zeer teleurstellende prestaties van het team. Uiteindelijk kwam er na vier seizoenen een vertrek bij PSV. Er was belangstelling voor Nikiforov van Glasgow Rangers, Sporting Lissabon en Lille maar uiteindelijk kwam er een overgang naar RKC Waalwijk waar Martin Jol destijds trainer was. RKC was destijds een Eredivisie-middenmotor die een naam opbouwde met het laten doorbreken van talent. Zo werd Nikiforov binnengehaald als welkome versterking die jonge spelers bij moest staan met zijn ervaring. De keuze om in Waalwijk te gaan voetballen was mede óók verder nog ingegeven doordat hij dan na vijf jaar in Nederlandse dienst de Nederlandse nationaliteit kon aanvragen. Na één seizoen in Waalwijk kwam er nog een overgang naar het Japanse Urawa RD. Nikiforov had nog een contract voor een jaar, maar RKC Waalwijk wilde meewerken aan een transfer en konden de transfer inkomsten goed gebruiken. In Japan zou Nikiforov in 2003 zijn actieve voetbalcarrière beëindigen.

Interview

In Eindhoven wordt niet direct meer altijd aan de ijskoude verdediger Nikiforov gedacht, maar in het Spaanse Gijon is de Oekraïner nog altijd een graag geziene gast. In een interview met een plaatselijke Spaanse krant geeft Nikiforov aan altijd moeite te hebben gehad met de Spaanse taal en bleek de Nederlandse taal beter te beheersen. Ondanks dat was zijn beleving in Spanje erg positief voor Nikiforov en miste hij de prettige sociale omgang van de mensen daar.

Betrokken in de voetbalwereld

Na zijn carriere als speler bleef Nikiforov in de voetballerij betrokken. Hij werd assistent-trainer bij Irtysh Pavlodar waar hij samenwerkte met trainer Dmitri Cheryshev. Verder werkte hij als assistent van trainer en oud ploeggenoot Dmitri Khoklov bij Koeban Krasnodar, Dinamo 2 Moskou, Dinamo Moskou ll en Dinamo Moskou.