Ben Bernardus Hendricus Rudolphus van Gelder werd geboren op 9 januari 1918.
PSV en Ben van Gelder was een onscheidbare twee-eenheid. Ben van Gelder was binnen het betaalde voetbal een unieke persoonlijkheid. In zijn tweede helft van zijn 40 jaar PSV was hij zowel manager als secretaris. Een wat merkwaardige dubbelfunctie, slechts mogelijk doordat de manager niet in dienst was van de vereniging, maar in die functie werkte als employé van Philips.
Ben van Gelder was direct bij de invoering van het betaalde voetbal, in 1954, manager geworden. "In die tijd", vertelde hij, was Ir. Otten directeur van het concern. Die stond op het standpunt dat als PSV betaald voetbal ging spelen, het ook goed diende te gebeuren. In die filosofie paste een manager bij de organisatie. Ben van Gelder werd gevraagd en had ‘’ ja ‘’ gezegd onder de voorwaarde dat hij niet bij de club, maar bij het bedrijf in dienst zou komen. Kort daarvoor had Ben van Gelder in een Engelse krant gelezen, dat daar in 10 jaar 360 managers voortijdig vertrokken waren en zo leek het Ben van Gelder een onzekere baan. Met deze mededeling kwam Ben van Gelder bij Ir Otten. Die kwam daarop met het antwoord " uw bezorgdheid toont ons aan dat u de man bent die wij zoeken."
Zo werd Ben van Gelder aangesteld met de opdracht het professionele voetbal bij PSV te begeleiden. Hij stapte vrijwel van de ene dag op de andere uit zijn baan, rayon-chef voor Zuid-Nederland bij het dagblad De Tijd. Zo werd Ben van Gelder de eerste professionele manager bij een voetbalclub in Nederland. Het was in feite de tweede keer dat Ben van Gelder zo'n vlugge beslissing ten behoeve van PSV nam. Een tien jaar eerder had hij het ook gedaan door plotseling als actief voetballer te stoppen (hij had het eerste elftal gehaald) om een voor PSV ongekend jong (30 jaar) bestuurslid te worden.
Ben van Gelder was toen voor in Nederland een ongekende situatie dat hij als manager van de vereniging niet aan het bestuur van PSV verantwoording verschuldigd was, maar aan de raad van bestuur van toen Nederlands grootste particuliere werkgever. Midden in de periode van Ben van Gelder viel het tijdperk van Kurt Linder, een explosieve trainer, die de successen niet via de weg der geleidelijkheid wilde bereiken.
"In die tijd", concludeerde Ben van Gelder achteraf, hebben wij een aantal bokken geschoten in ons transferbeleid. Kurt Linder wilde wat forceren en wij meenden dat hij de mogelijkheden moest hebben, die hij begeerde." PSV had toen in de ruim 20 jaar betaald voetbal, zeker gezien de mogelijkheden, slechts zelden sensationeel gewerkt op de transfermarkt. "De gedachte van het bedrijf was dat er behoorlijke prestaties moesten worden geleverd, maar dat werkelijke topverrichtingen geen absolute vereiste waren."
Spelers met vedetteneigingen paste niet in de filosofie. Daarin zat namelijk een mogelijkheid tot antipropaganda. Zo werd er altijd voordat er een speler werd aangetrokken, ernstig afgewogen of zo'n speler in het geheel zou passen aldus Ben van Gelder.
"Wij hadden Johan Cruijff voordat hij naar FC Barcelona ging en Wim van Hanegem na zijn Feyenoord-tijd kunnen halen, maar wij hadden ervan afgezien."
Volgens Ben van Gelder was PSV heel ver geweest met Jan Peters, maar had PSV het uiteindelijk niet gedaan. Een investering van rond de 2 miljoen gulden voor zo'n jonge voetballer, was een te zware belasting voor de voetballer zelf. In het beleidssysteem was ook Joe Jordan, als opvolger voor Ralf Edström vanwege de kosten niet haalbaar.
PSV was voorzichtig als het om veel gaat en een enkele keer ook als het om weinig gaat, misschien wel onder het motto dat te goedkoop niet goed kan zijn.
De Van de Kerkhof-tweeling werd in hun Helmondse tijd "gemist" en een paar jaar later veel duurder ingekocht van FC Twente. Er staan veel andere voorbeelden tegenover van spelers die wel goedkoop binnen kwamen, als voetballer slaagden en dankzij de goede opvang van de club ook maatschappelijk vooruit kwamen.
PSV, Brabants degelijk en soms ook een beetje Zuid-Nederlands opvliegend. "Bolstierig" noemde Ben van Gelder het. De manager was zelf niet anders. Aan de ene kant betreurde hij het dat Philips niet jaarlijks een promille van het gigantische reclamebudget in de club wilde steken. Aan de andere kant vond hij het goed, dat die kort houderij bracht tot het zoeken naar spelers die nog een ster moesten worden en die zich vaak veel gemakkelijker in het geheel lieten invoegen.
Niet te nadrukkelijk op de voorgrond treden leek het motief. Het was de hand van Ben van Gelder. Jarenlang was hij bij voetbalvergaderingen een rustig lid. Pas in de laatste jaren werd hij een meer op de voorgrond tredende aanwezige. Niet omdat hij zo graag wilde praten, maar puur omdat hij wat te zeggen had. Hij liet zich nooit meeslepen door clubbelangen, voor hem gold de grote lijn. Hij sprak slechts over zaken die hij beheerste, reglementen en wedstrijdwezen. "Alleen wanneer je dat doet, wordt er naar je geluisterd."
Een plaats in het sectiebestuur was hem herhaaldelijk aangeboden. Ben van Gelder had het steeds geweigerd. "Ik vind dat je een paard niet meer moet laten trekken dan binnen zijn macht ligt. Ik ben één van die mensen die de dingen, die hij aanpakt, graag goed doet. PSV leiden en landelijk besturen gaat niet samen, dan lijdt een van de twee verlies doordat je wat half moet doen. Dat is niets voor mij."
De jaren met trainer Kees Rijvers had Ben van Gelder een man naast zich met wie hij voortreffelijk kon samenwerken. De bouwer Kees Rijvers, ook een echte Brabander, die in feite veel beter paste bij de vereniging die het merendeel van zijn spelers ook beneden de rivieren vond.
"Een Brabantse club. Wij horen het vaak", stelde Ben van Gelder. Hij aanvaarde het, maar werd geprikkeld als zijn vereniging provincialisme in de schoenen geschoven werd. "Natuurlijk wij zijn Brabanders. Het is meer dan 200 jaar in Nederland een handicap geweest, wanneer je Brabander was. Zo iets verander je niet in één of twee generaties, maar soms speel ik ook wel eens met dat gevoel ten voordele van de anderen. Wij zijn soms misschien wat te bescheiden, maar ook wel eens wat vlug geïrriteerd. Ik geloof dat wij er ook af en toe reden voor hebben. Als ik denk dat wij achtergesteld worden, spring ik er boven op."
"Ik ben natuurlijk een Philipsman, maar evenzeer voetbalman. Wanneer er geen concurrentie is, moet je de gelegenheid aangrijpen een toch tamelijk belangrijke wedstrijd te brengen. Het is dan een plezierige bijkomstigheid dat het via onze apparaten overkomt. Hoewel, er zijn ook andere merken. Daarvan zijn wij waarschijnlijk méér overtuigd, dan anderen van het feit dat er ook in de provincie Brabant goed voetbal wordt gespeeld door een club die de opvang en de begeleiding van de mensen die voor een belangrijk stuk passieve recreatie in deze streek zorgen, zeker zo belangrijk vindt als leveren van topprestaties."
Ben van Gelder speelde 11 jaar in het eerste en tweede elftal van PSV. Hij was 26 jaar manager van PSV en 30 jaar secretaris. Zo heeft Ben van Gelder in zijn loopbaan als secretaris-manager 13 trainers bij PSV meegemaakt. Sam Wadsworth, Harry Topping, Huub de Leeuw, Ljubisa Brosic (2x), George Hardwich, Kees van Dijke, Franz Binder, Bram Appel, Milan Nikkolic, Wim Blokland, Kurt Linder en Kees Rijvers. In de periode van Ben van Gelder werd PSV 3x afdelingskampioen, 5x kampioen van Nederland en veroverde 3x de KNVB Beker en 1x de UEFA Cup.
In 1980 werd Ben van Gelder opgevolgd door Kees Ploegsma sr die wel in de zomer van 1979 werd in gewerkt door Ben van Gelder. In 1985 verliet Ben van Gelder het bestuur van PSV tevens was hij erelid van de club. Op 14 augustus 2003 kwam Ben van Gelder te overlijden. Hij werd 85 jaar oud.
Eerder uitgebrachte verhalen in de rubriek 'Wat eens d'oude glorie' zijn te vinden via www.supver-psv.nl/nl/nieuws/dossiers/oude-glorie.html.
Walter Kuijpers
Laatst bijgewerkt : 27 jun 2023 - 14:27
